Obecna polityka UE wskazuje na konieczność prowadzenia produkcji rolnej zgodnie z zasadami rolnictwa zrównoważonego, dlatego poszukiwać należy nowych, bezpiecznych dla środowiska rozwiązań w zarządzaniu gospodarką nawozową. Poferment ze względu na skład chemiczny oraz obecność rodzimego mikrobiomu, składającego się zarówno z bakterii, jak i grzybów strzępkowych o wysokim potencjale w promowaniu wzrostu roślin, po doglebowej aplikacji może przyczynić się do ograniczenia zużycia nawozów mineralnych oraz chemicznych środków ochrony roślin.
Innowacyjnym sposobem zarządzania pofermentem jest jego dodatkowe wzbogacenie w pożyteczne mikroorganizmy. Kompilacja pofermentu z promującymi wzrost roślin drobnoustrojami pozwala na uzyskanie bionawozu, który oprócz wartości nawozowych, dodatkowo posiada właściwości antyfungistatyczne. Pożyteczne mikroorganizmy o pożądanych właściwościach biochemicznych można wprowadzać zarówno do frakcji płynnej, jak i zagęszczonej. W szczególności dobre efekty w utrzymaniu wysokiej liczebności aktywnych drobnoustrojów po ich wprowadzeniu, uzyskuje po zastosowaniu speletowanej frakcji stałej pofermentu.
Do drobnoustrojów, które kompilują z pofermentem należą grzyby strzępkowe z rodzaju Trichoderma. Prowadzone w Katedrze Gleboznawstwa i Mikrobiologii UP w Poznaniu badania, jednoznacznie potwierdzają, że poferment po odpowiednim ustabilizowaniu to dobry nośnik dla wyżej wymienionych mikroorganizmów, który po doglebowej aplikacji pozytywnie wpływa na plon roślin.
Grzyby Trichoderma sp. należą do mikroorganizmów promujących wzrost roślin (PGPF – Plant Growth Promoting Fungi). Wytwarzają różnego rodzaju mechanizmy, które umożliwiają niszczenie patogenów roślinnych, takich jak Fusarium sp., Pythium sp., Alternaria sp., Verticillium sp., Colletotrichum sp., Rhizoctonia solani, czy też Botrytis cinerea. Jednym z nich jest mykopasożytnictwo, w trakcie którego dochodzi do degradacji ściany komórkowej patogena przez produkcję różnych enzymów litycznych (np. proteaza, chitynaza). Biologiczna ochrona roślin przez Trichoderma sp. polega również na wytwarzaniu substancji o charakterze antybiotycznym, jak również na konkurencji z mikroorganizmami patogennymi o miejsce zasiedlenia oraz składniki pokarmowe, a także na modyfikacji warunków środowiskowych, poprzez zakwaszenie podłoża, czy produkcję sideroforów, które chelątując żelazo (Fe), czynią go niedostępnym dla patogenów.
Dodatkowo stwierdzono, że grzyby z rodzaju Trichoderma wykazują zdolności do indukowania odporności systemicznej rośliny, a tym samym zmniejszania jej wrażliwości na atak czynników chorobotwórczych, jak również do udostępniania roślinom składników odżywczych oraz produkcji wybranych witamin i fitohormonów stymulujących ich wzrost.
Stosowanie pofermentu wzbogaconego dodatkowo w promujące wzrost grzyby z rodzaju Trichoderma sp. wychodzi naprzeciw Europejskiej Strategii Bioróżnorodności (2020). Poza bezpośrednim efektem plonotwórczym, doglebowa aplikacja tego rodzaju bionawozu wywiera znaczący wpływ na zwiększenie zawartości próchnicy oraz poprawę bioróżnorodności środowiska glebowego.
Prof. UPP dr hab. Agnieszka Wolna-Maruwka
Katedra Gleboznawstwa i Mikrobiologii
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
