Nowoczesna produkcja rolna staje się coraz bardziej intensywna, dlatego zapotrzebowanie na przyjazne dla środowiska nawozy, które można w sposób zrównoważony stosować do produkcji żywności stale rośnie. Duży potencjał nawozowy cechuje poferment
z biogazowni rolniczej, który może być poddawany separacji na frakcję płynną i stałą.
W zależności od rodzaju surowca użytego w biogazowni frakcja stała zawiera od 20 do 30% suchej masy, 0,35-0,65 % azotu (N), 0,20 – 0,60 % fosforu (P2O5), 0,20-0,65 % potasu (K2O). Natomiast płynna od 2 do 6% suchej masy, 0,30-0,50 % azotu (N), 0,05 – 0,09 % fosforu (P2O5), 0,30-0,50 % potasu (K2O).
Frakcja stała konsystencją przypomina obornik lub kompost. Zawiera zarówno składniki mineralne, jak również dużą ilość materii organicznej, w tym związki próchnicotwórcze, dlatego nadaje się do nawożenia pól uprawnych.
Bardzo często w biogazowni poddawana jest dodatkowo procesowi suszenia, zyskując tym samym większą koncentracją związków pokarmowych dla roślin. Proces suszenia pozwala na uzyskanie produktu nawozowego o ujednoliconej postaci, dzięki czemu zajmuje on mniej miejsca w zbiornikach do przechowywania i łatwiejsza jest jego aplikacja na glebę (np. przez rozrzutnik do obornika). Frakcja stała, która została uprzednio wysuszona może być wykorzystana także do produkcji granulatu. W takiej postaci jest mniej podatna na rozkład przez mikroorganizmy i może być dłużej przechowywana.Również jej rozkład w glebie przebiega wolnej, niż frakcji płynnej, która składem chemicznym przypomina gnojówkę.
Frakcja płynna zawiera rozpuszczone związki organiczne oraz łatwo dostępne dla roślin składniki mineralne. Jej skład chemiczny, w szczególności forma amonowa azotu sprawiają, że powinna być traktowana jako szybko działający nawóz, stosowany w niedługim okresie przed siewem roślin (około 2 tygodnie), żeby zapobiegać stratom azotu. W formie płynnej poferment może być aplikowany doglebowo za pomocą wozów asenizacyjnych ze specjalnymi aplikatorami. Również frakcję stałą najlepiej stosować przedsiewnie, pamiętając o przykryciu glebą za pomocą specjalnych urządzeń uprawowych (np. brony).
Obie frakcje pofermentu posiadają duży potencjał agronomiczny i nadają się do nawożenia pól uprawnych. Ważną kwestią jest jednakże zrównoważone bilansowanie składników mineralnych, umożlwiające pełne pokrycie zapotrzebowania pokarmowego roślin. Dlatego
w razie konieczności, w szczególności w przypadku frakcji płynnej pofermentu należy rozważyć konieczność uzupełnienia niskiej zawartości fosforu dodatkowo nawożeniem mineralnym.
Prof. UPP dr hab. Agnieszka Wolna-Maruwka
Katedra Gleboznawstwa i Mikrobiologii
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
